dr hab. Paweł Lisowski

Stanowisko:

Adiunkt (Assistant Prof.) - Zakład Biologii Molekularnej, Instytut Genetyki i Biotechnologii Zwierząt, Polska Akademia Nauk (IGBZ PAN).

Inne stanowiska (bieżące):

Starszy pracownik naukowo-badawczy - Department of Proteomics and Molecular Mechanisms of Neurodegenerative Diseases; Max-Delbrück-Centrum für Molekulare Medizin (MDC) in der Helmholtz-Gemeinschaft, Berlin, Niemcy.

Pracownik naukowo-badawczy – Stem Cell Metabolism Research Unit, Department of General Pediatrics, Neonatology, and Pediatric Cardiology, Uniklinik Düsseldorf (UKD), Düsseldorf, Niemcy.

Szef zespołu badawczego Technologii Inżynierii Genomu Czlowieka - Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii (CePT), I Wydzial Medycyny, Warszawski Uniwersytet Medyczny (WUM).

Profesor wizytujący - kierownik Stem Cell Core Facility - Wydzial Lekarski, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (UMB).

Wspolpracownik - Center for Gene Therapy, Nationwide Children’s Hospital, Columbus, OHIO, USA. Umowa badawcza NCH 2020-002 (002712584) – zastosowanie somatycznej, niehomologicznej edycji genomu do terapii genowych (gene replacement).

Poprzednie stanowiska:

Postdoc (visiting) - National Cancer Institute (NCI), National Institutes of Health (NIH), Bethesda, MD, USA;

Wspolpracownik - Robert H. Lurie Comprehensive Cancer Center, Division of Hematology-Oncology, Northwestern University, Chicago, IL, USA.

Zainteresowania badawcze:

Badania podstawowe: Rozwój technologii inżynierii i edycji genomu czlowieka (jądrowego i mitochondrialnego); Somatyczna edycja genów; Somatyczne terapie genowe; Systemy projektowanych nukleaz typu Cas; Modelowanie chorób (human stem cell based); Reprogramowanie komórkowe, różnicowanie neuronalne 2D i 3D (organoidy mózgu/human brain organoids);

Działalność usługowo-badawcza: Diagnostyka i charakterystyka chorób neurologicznych i neuropsychiatrycznych (nieznane choroby neurorozwojowe rzadkie, ultra-rzadkie, nabyte i dziedziczne). Inżynieria i reprogramowanie komorek macierzystych czlowieka. Drug repositioning (drug repurposing) - investigation of existing drugs for new therapeutic purposes.

Dorobek naukowy:

Cytowania > 1 000. Index Hirscha – 19 (Web of Science 2020).

>35 prac naukowych z listy JCR, w tym Cell Reports, Oncogene, Stem Cells, EMBO Reports. Ok. 60 doniesień konferencyjnych; 3 rozdziały w książkach;

Wybrane osiągnięcia naukowe:

1. Diagnostyka i charakterystyka nieznanych ultra-rzadkich genetycznych chorob neurorozwojowych w tym opisanie zespolu nowych jednostek chorobowych: NEDAMSS (Neurodevelopmental disorder with regression, abnormal movements, loss of speech, and seizures) https://irf2bpl.de/ (Skorvanek et al. Parkinsonism Relat Disord 2019; Sinha Rey et al. 2020 – to be published) – Center for Gene Therapy, Columbus; Cincinnati Children's Hospital Medical Center, Ohio; Baylor College of Medicine, Texas.

2. Opisanie mechanizmu patogenezy i strategii terapeutycznych rzadkiej, mitochondrialnej choroby neurorozwojowej (Leigh Syndrom, LS). (Inak et al. Nat Comm 2020) – Berlin Institute of Medical Systems Biology (BIMSB).

3. Inaktywacja neurotoksycznej ekspansji trinukleotydu CAG metodami inzynierii genetycznej w neuronach pacjentow z mutacja choroby Huntingtona (HD). Opisanie nowych strategii terapeutycznych choroby Huntingtona (Lisowski et al. 2017-S-2631-SfN, Washington DC, USA 2017; Lisowski et al. 2020; Lisowski et al. 2020 – to be published) - Charité – Universitätsmedizin Berlin.

4. Opracowanie i zastosowanie multipleksowej edycji genomu oraz klonalnej izolacji indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych człowieka do diagnostyki i modelowania chorób neurodegeneracyjnych (Yumlu et al. Methods 2017; Grzybek et al. Neorobiol Dis. 2017; Inak et al. Stem Cells 2017) – Helmholtz Zentrum München.

5. Opisanie roli genu SLFN5 jako promującej zezłośliwienie w glejakach człowieka (GBM) oraz zależnej od aktywności SLFN5 przeżywalności pacjentów z glejakiem złośliwym (Arslan et al. Oncogene 2017) – Northwestern University, Chicago.

6. Opisanie roli genu ULK1 jako kluczowej dla szlaku sygnałowego IFNα/β-mTORC1 w przebiegu białaczek czlowieka typu ML/AML (Seleiro et al. Cell Reports 2015) - Northwestern University, Chicago.

7. Identyfikacja nowych genów adaptacji na stres regulujacych funkcje chromatyny (Lisowski et al. J Mol Neurosci. 2013a; Lisowski et al. J Mol Neurosci. 2013b; Lisowski et al. BMC Neurosci. 2012; Lisowski et al. Eur Neuropsychopharmacol. 2010).

Realizowane projekty badawcze:

Wykonawca 15 grantów: 5 projektów finansowanych z UE commission lub Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), 10 grantow krajowych w tym jako kierownik 5, jako glowny wykonawca 5 grantów finansowanych przez MNiSW, KBN lub NCN, w tym:

1. Glowny wykonawca - grant Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) #PR1527/5-1 „Harnessing the mitochondrial vulnerability of neurons from Huntington´s disease patients for uncovering novel therapeutic targets”. 2020-2022, MDC Berlin, Niemcy.

2. Wykonawca zadania - grant Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) „Genome editing of Huntington’s disease-induced pluripotent stem cells (iPSCs) - their genetic correction using Cas9-mediated gene editing”. 2018-2019, Charité – Universitätsmedizin Berlin, Niemcy

3. Kierownik - grant NCN „HARMONIA” realizacja IGHZ PAN, WUM i MDC Berlin: „Ocena predyspozycji genetycznej do rzadkich chorób neurorozwojowych: Integracja analiz genomu, transkryptomu i metylomu z modelowaniem przy użyciu technik inżynierii genomu indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych człowieka różnicowanych do neuronów funkcjonalnych” 2016/22/M/NZ2/00548; 2016-2020.

4. Kierownik - grant NCN „OPUS”, realizacja WUM, Gene Therapy Center, Columbus Ohio, Baylor College of Medicine, Houston, Texas: „Ocena czynnościowa nonsensownej mutacji w genie  IRF2BPL – próba charakterystyki nowej, neurodegeneracyjnej jednostki chorobowej czlowieka” 2017/27/B/NZ1/02401; 2018-2022.

5. Kierownik - grant MNiSW „Mobilność Plus” dla wybitnych młodych naukowców: „Rozwoj humanizowanych modeli chorób neurodegeneracyjnych przy uzyciu nukleaz TAL” DPN/MOB109/II/2012; 2013-2015. Helmholtz Zentrum München, Niemcy.

6. Kierownik - grant MNiSW „Iuventus Plus” dla wybitnych młodych naukowców „Regulacje epigenomiczne w patofizjologii chronicznegostresu” IP2011 030371; 2012-2014.

Działalność organizacyjna, upowszechnianie wiedzy i inne:

Współzałożyciel społeczności oraz sieci naukowo-badawczej (MDC Berlin, BCM Houston, TAU Tel Aviv, Columbus/Cincinnati Children’s Medical Centers) chorób rzadkich IRF2BPL.DE poświęconej badaniom i poszerzaniu wiedzy o nowo opisanym zespole jednostek chorobowych IRF2BPL: NEDAMSS (Neurodevelopmental disorder with regression, abnormal movements, loss of speech, and seizures) https://irf2bpl.de/

Promotor PhD (Międzynarodowe Doktoranckie Studium Medycyny Molekularnej, SMM – koordynowane przez Medical University of Warsaw przy wspolpracy z Marie Curie University Paris oraz MDC Helmholtz Berlin. Współpromotor 3 przewodów doktorskich, 8 prac magisterskich, 6 prac licencjackich.

Członek: Society for Neuroscience (SfN) USA; International Brain Research Organization (IBRO);

Recenzent (wybrane): Translational Psychiatry, Nucleic Acids Research, Frontiers in Neuroscience, PLOS ONE, Molecular Biology Reports, Behavioral Brain Research, Neuroscience, Physiology and Behavior, Molecular Neurobiology, Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism.

Członek Rady Naukowej IGBZ PAN

Wybrane publikacje:

SURF1 mutations causative of Leigh syndrome impair human neurogenesis. Nature Communications 2020 in press. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/551390v1

Neurodevelopmental disorder associated with IRF2BPL gene mutation: Expanding the phenotype. Parkinsonism Related Disorders. 2019. doi: 10.1016/j.parkreldis.2019.01.017

Novel calcineurin A (PPP3CA) mutation associated with epilepsy, constitutive enzyme activation and downregulation of protein expression. European Journal of Human Genetics 2019 doi: 10.1038/s41431-018-0254-8

Engineering of human induced pluripotent stem cells for precise disease modeling. Stem Cell Genetics for Biomedical Research. Springer2018. ISBN 978-3-319-90695-9.

Mitochondria and the dynamic control of stem cell homeostasis. EMBO Reports 2018. doi: 10.15252/embr.201745432.

Gene editing and clonal isolation of human induced pluripotent stem cells using CRISPR/Cas9. Methods 2017. doi: 10.1016/j.ymeth.2017.05.009.

Human SLFN5 is a transcriptional co-repressor of STAT1-mediated interferon responses and promotes the malignant phenotype in glioblastoma. Oncogene 2017. doi: 10.1038/onc.2017.205s.

Induced pluripotent stem cell-based drug discovery for mitochondrial disease. Stem Cells 2017. doi: 10.1002/stem.2637.

Epigenetics of cell fate reprogramming and its implications for neurological disorders modelling. Neurobiology of Disease. 2016. doi: 10.1016/j.nbd.2016.11.007.

Central role of ULK1 in type I interferon signaling. Cell Reports. 2015. doi: 10.1016/j.celrep.2015.03.056.

Linki do profili i stron naukowych:

http://www.functionalgenomics.pl/

https://irf2bpl.de/